Berichten verspreiden zich vaak razendsnel, of ze nu kloppen of niet. Wij proberen de zin van de onzin te scheiden. Deze week: narcisten herken je aan hun dikke, volle wenkbrauwen.
RONALD VELDHUIZEN
Van wie komt die claim?
Narcisten - mensen die zichzelf excessief belangrijk vinden en voor dat zelfbeeld achteloos anderen opofferen - kun je aan hun wenkbrauwen herkennen. Dat menen althans psychologen van de universiteit van Toronto: zijn de wenkbrauwen opvallend vol en weelderig, dan zit er waarschijnlijk een narcist tegenover je. Handig om ze eruit te pikken tijdens een sollicitatiegesprek bijvoorbeeld.
Het nieuwtje kreeg in Nederland veel aandacht, onder meer met berichten van De Telegraaf, Metro, RTL Nieuws en Panorama.
Klopt het?
Voorop staat dat er geen officieel gediagnosticeerde narcisten aan het onderzoek te pas kwamen. In plaats daarvan verzochten de Canadezen een kleine veertig psychologiestudenten van hun eigen universiteit een vragenlijst in te vullen die hun narcistische neiging zou moeten weerspiegelen, de zogeheten Narcissistic Personality Inventory (NPI). Scores boven de 30 zouden zorgelijk zijn, maar slechts een handvol studenten zat daarboven. De meesten scoorden normaal, waarbij sommigen hooguit wat meer narcistische trekjes durfden toe te geven dan anderen.
Vervolgens gingen alle studenten met hun gezicht op de foto. Aan tientallen buitenstaanders de taak om aan de hand van de foto's in te schatten hoe narcistisch elke student leek te zijn. En jawel, dat lukte: gemiddeld genomen kenden de beoordelaars méér narcistische trekjes toe aan de gezichten van studenten die ook daadwerkelijk iets hoger scoorden op de test, dan je op basis van toeval zou verwachten. Gumden de wetenschappers ogen of wenkbrauwen weg, dan was ook het effect weg.
Toch maakt het resultaat geen indruk op hoogleraar methodologie Jelte Wicherts van de universiteit van Tilburg. Want de beoordelaars maakten zo vaak fouten dat het uiteindelijke effect maar klein was: slechts 0,2 procent van de correct herkende narcistische trekjes viel aan de wenkbrauwen toe te schrijven. 'Ik zou zeggen: Doorlopen a.u.b., er is weinig te zien hier!', schrijft Wicherts in een reactie. 'Je kunt met zo'n lage gemiddelde prestatie niet redelijkerwijs stellen dat wenkbrauwen iemands narcisme weggeven.'
Wat de vondst extra verdacht maakt, voegt Wicherts toe, is dat de Canadese onderzoekers nergens vooraf hebben aangegeven hoeveel proeven ze draaiden: zo valt bijvoorbeeld niet te controleren of ze veel meer mensen de foto's lieten beoordelen en alleen de 'succesvolle' rondes tonen die toevallig een resultaat gaven.
Eindoordeel?
Dat mensen narcisten herkennen is niet vergezocht, maar met de wenkbrauwen heeft het waarschijnlijk niets te maken.
| Opgave nummers | Vragen | Antwoorden |
|---|---|---|
| 8.a | Welk nieuws wordt hier onderzocht? | Of narcicsten te herkennen zijn aan hun dikke, volle wenkbrauwen |
| 8.b | Welke media brachten het nieuws? |
In Nederland werd het nieuws gerapporteerd door:
|
| 8.c | Wat is de bron van het nieuws? | Het was een theorie van een paar psychologen die werken aan de universiteit van Toronto |
| 8.c | Jelte Wicherts levert kritiek op het onderzoek. Wat is zijn belangrijkste bezwaar? | De beoordelaars maakten zo vaak fouten dat het uiteindelijke effect maar klein was: slechts 0,2 procent van de correct herkende narcistische trekjes viel aan de wenkbrauwen toe te schrijven. |
| 8.e | Kun jij je vinden in het eindoordeel? | Wij kunnen ons vinden in het eindoordeel. Er zijn meerdere fouten gemaakt tijdens het onderzoek, zoals het weglaten van het aantal deelnemers en daarbij, als wij op straat iemand tegenkomen met grote wenkbrauwen denken wij niet meteen dat die persoon dan narcistische is. |
| 8.f | Is dit een voorbeeld van bewuste misleiding of van onvolledige informatie van de media? | Dit is meer een voorbeeld van onvolledige informatie. Over het algemeen zijn onderzoeken van universiteiten redelijk betrouwbaar, dit is dus waarschijnlijk ook de reden dat de media die dit hebben gepubliceerd zelf geen verder onderzoek hebben gedaan |
| 9 | Op de website mediawijsheid.nl wordt onder andere informatie gegeven over nepnieuws. Wat is hun antwoord op de vraag "Hoe herken je nepnieuws?"? |
Volgens de website
mediawijsheid.nl
zijn er 8 stappen om nepnieuws te herkennen.
|
| 10 | Wat maakt het herkennen van nepnieuws meestal zo moeilijk? | Over het algemeen is het checken of iets nepnieuws is een grote tijds investering. Er zijn meerdere problemen als je probeert iets te factchecken, de versprijder van het nepnieuws kan bijvoorbeeld op meerdere websites het nepnieuws verspreiden. Dit hoeft ook niet alleen door de verpreider zelf te worden gedaan. Als grote nieuws media, zoals trouw en het AD, bijvoorbeeld nepnieuws op hun website zetten, verspreidt het nepnieuws zich snel en wordt het moeilijk om te checken of het klopt of niet |